Takımca Anlaşalım
Yakın zamanda kaldığım bir otelde dikkatimi çeken bir şey vardı. Belki de bu aralar, bu konulara çok fazla kafa yorduğumdan algıda seçicilik yaşıyorum. Otelin girişinde hemen kapıda ve kahvaltı salonu ile kafenin tam ortasındaki kapıda yazan bir liste vardı. Samimi bir dille yazılmış kurallar listesi...
Sonra fark ettim ki bu kurallar listesi aslında bir takım anlaşması. Bilmiyorum belki de otel bir agile dönüşüm geçirmişti, ya da dediğim gibi ben öyle algıladım, sormadım :)
Nedir takım anlaşması?
Aslında “biz takım olarak böyle çalışırız”ın yazıya dökülmüş resmi bir hali. Evet doğamızda var. Çocuklar oyun oynamaya başlayınca ne yapıyor? Hemen kuralları belirliyor ki oyun sırasında kafa karışıklığı olmasın, oyun bölünmesin.
Ebeye nasıl davranırsın?
Ne yaparsan mızıkcılık kanunlarını ihlal etmiş olursun?
Hoşuna gitmeyen bir şey olursa tükürmek serbest mi?
Oyun sırasında annen çağırırsa takımını terk etmiş sayılır mısın? Ya da hangi koşullarda sayılmazsın?
“Salak” kötü bir kelime ama “şapşik” diyebiliriz, o komik oluyor.
Çocukken de yaptığımız gibi bir grup insan, ortak bir amaç için çalışıyorsa o amaca ulaşırken geçirdiği süreçte nasıl çalışır, değerleri nelerdir, nelere dikkat eder, belirlemek faydalı olur.
Bu, şeffaflık yaratarak takımdaki herkesin neye değer verdiği, bizim için önemli olanın ne olduğu, ya da çalışma şeklimiz konusunda ortak bir anlayış elde etmemizi sağlar.
Peki nasıl yapabiliriz?
Eğer takım yeni kuruluyorsa, en başta yapılacak bir “rollout” etkinliğinde takım anlaşması belirlenebilir. Fakat mevcut bir takımı ele alırsak, ne kadar erken, o kadar iyi. Aslında takımın bunu yapabilmesi için, içerisinde olduğu ortam da önemli. Takım bir kaosun içerisinde ise belki de içgüdüleri ile çalışıp en azından kaostan çıkarmak öncelik olabilir. Yine de ne kadar erken o kadar iyi. Takım anlaşması, yaptık yazdık, oldu bitti gibi bir şey değildir. Aslında amacımız birbirimize iş yapış şeklimiz, değerlerimiz konusunda taahhütte bulunurken, takım olma halimizi daha iyi bir yere getirmektir ki etkili bir şekilde çalışabilelim. Takım olma halini anlatan Tuckman modeline göre takımlar, Forming(Oluşum), Storming(Fırtına), Norming(Düzen), Performing(Üretme,Performans Gösterme), Adjourning(Çözülme) olmak üzere beş aşamadan geçerler. Ben bu aşamalardan storming(fırtına) kısmını en önemlisi görüyorum. Çünkü o aşamayı geçmediysen henüz şeffaflaşmış sayılmazsın. Evet işler yolunda gidiyor olabilir fakat belki içte bir yerlerde bir motivasyon eksikliği, bir mutsuzluk var. Sırf ortama ayak uydurma söz konusu ise, gün sonunda yaratılacak değer, takımın potansiyelinin çok altında olabilir. Bir araba gidiyordur fakat o araba neden Mercedes olmasın?
Takım storming aşamasını geçirip yaşanması gereken çatışmayı yaşadığında bireyler ve etkileşimler daha samimi ve daha gerçek oluyor. Takımda bireyler arasındaki sınırlar, değerler konusundaki hassaslıklar, çalışma şekli, kullanılan teknikler, uzmanlıklar, geçmiş tecrübeler… hepsi ortaya çıkıyor.
Artık takım olarak birbirimiz hakkında daha şeffaf bir hale geliyoruz. Dahası şeffaflık sonrası yaşanılan deneyime göre takım kendi normallerini belirlemeye başlıyor ve psikolojik güvenlik sağlanmış oluyor. Sonrasında da takım yaratıcılığını ve potansiyelini ortaya çıkarabiliyor.
Takım anlaşmasına tekrar dönecek olursak, neler olabilir takım anlaşması içerisinde?
Takımın iletişim kanalları, değerleri, davranış şekilleri, nasıl karar aldığı gibi konular olabilir.
Örnek vermek gerekirse;
Gün içerisinde Teams kullanarak iletişime geçeriz, acil durum varsa hemen ara.
Online toplantılarda kamera açık tutarız.
Toplantılarda konuşmazken mikrofon kapalıdır.
Konunun uzadığını farkettiğin an ELMO (Enough! Let's Move On) kuralı geçerlidir.
Anlık geri bildirime değer veririz.
Saygı ve güven olmazsa olmazımızdır.
“Deniz” arıyorsa acildir. İşi gücü bırak ona bak.
Bir konuyu 2 saat tek başıma çözemediysem yardım isterim.
Üzerinde çalıştığımız işlerin statülerini güncel tutarız.
Timeboxa önem veririz, uyulması konusunda birbirimizi sorumlu tutarız.
Karar alma sürecinde derin demokrasi geçerlidir.
Kısacası her takıma göre değişen takım anlaşması çok basit konulara bile açıklık getirdiğinde takımın daha konforlu çalışmasını sağlayabiliyor. Amacımız karmaşıklık içerisinde rahat gözlem yapabileceğimiz şeffaf alanlar yaratmak. Takım anlaşması oluşturmak ise bunun için güzel bir adım.
Yorumlar