Sistem Düşünce Yapısını Hayata Geçiren Bir Teknik: Panarchy
Yeni bir deneyim yaşamak ve uygulayarak öğrenmek için Liberating Structures tekniklerinden Panarchy’i seçtik. Sizlerde kendi takımlarınızda ya da farklı gruplarla Panarchy’i kullanmaya ne dersiniz? Cevabınız evet ise, her konuda destek için bize ulaşabilirsiniz.
Tekniğin uygulaması ile ilgili bilgi vermeden önce Panarşi’nin
anlamına ve ardında yatan felsefeye biraz bakalım isterseniz. Panarşi
teorisi, sistemlerin ölçekler arasında nasıl çalıştığını ve etkileşime
girdiğini anlamak için Lance Gunderson ve C.S. Holling tarafından
geliştirilmiştir (Resilience Alliance 2018). Allen vd. (2014), panarşiyi
“insan ve doğadan oluşan karmaşık sistemlerin dinamik olarak
düzenlenmesi, uzay ve zaman ölçeklerinde yapılandırılma yollarını
tanımlayan kavramsal bir model” olarak tanımlamaktadır. Hem farklı
alanlar hem de farklı ölçek seviyeleri arasındaki karmaşık etkileşimleri
hesaba katmak için ekolojik, ekonomik, sosyal değişim ve istikrar
modellerini bir araya getiren bütünleştirici bir çerçeve olduğunu
söylemek mümkün. Günümüzde kompleks yapılardan ve değişimden sıklıkla
söz ederken yapılan tartışmaların farklı boyutlardan ele alınması
gerektiğini gösteren farkındalık yaratıcı bir kavram.
Her ne kadar kompleks ortamlardan ve farklı boyutlardan bakarak bakış açımızı değiştirmemiz gerektiğini söyleyen bir kavram olsa da LS tekniklerinden Panarchy’i uygulamak aslında o kadar zor değil (Bknz. medium.com).
Neye ihtiyacınız olacağından bahsedecek olursak:
- Bir adet yeni deneyimler elde etmek için gönüllü grup (Ki biz Türk Traktör’den mükemmel bir takımla çalıştık, bu konuda şanslı olduğumuzu söylemeden geçemeyeceğim),
- Grup halinde çalışabileceğiniz bir platform (Mural, Miro vb.),
- Kafanıza takılan ve değerlendirmek istediğiniz konuya bağlı olarak en az 120 dakikalık bir süre,
- Panarchy birkaç farklı LS tekniğinin iç içe geçmesi ile bir zincir şeklinde (LS sözlüğünde bu zincire String(s) adı veriliyor) uygulandığı için kullanacağınız diğer tekniklerede göz atmanız faydalı olacaktır.
- Eğer fiziksel olarak çalışmak isterseniz en az 3 adet çıktısını aldığınız Ecocycle Planning görseli ya da ortak çalışma platformunuza bu görseli ekleyerekte ilerleyebilirsiniz.
Sistem düşünce yapısının hayata geçtiği bu teknik ile çok farklı boyutlarda değerlendirme yapabilirsiniz. Örneğin, hiyerarşik seviyede (birey, takım, departman, iş birimi, organizasyon), zamansal seviyede (geçmiş, şimdiki, gelecek), sosyolojik seviyede (hücre, birey, aile, mahalle, bölge, ülke) ya da politika, toplumsal ve çevresel alanları değerlendirirken kullanabilirsiniz.
Etkinliğimiz esnasında arkadaşlarımızla hiyerarşik seviyede birey, takım ve organizasyonu ele aldığımız için aşağıdaki gibi bir ajanda hazırladık.
- Açılış – 5 dakika
- Ecocycle Planning ve Panarchy hakkında kısa bilgilendirme – 10 dakika
- Raunt 1: Bireysel seviyede Ecocycle Planning çalışması – 25 dakika
- Raunt 2: Takım seviyesinde Ecocycle Planning çalışması – 25 dakika
- Raunt 3: Organizasyonel seviyede Ecocycle Planning çalışması – 25 dakika
- Raunt 4: Bireysel geribildirimlerin paylaşılması – 5 dakika
- Raunt 5: Gözlemlerin paylaşılması ve gelişim alanlarının tespit edilmesi – 20 dakika
- Kapanış – 5 dakika
Raunt 1-2 ve 3 esnasında 1-2-4-All LS tekniğini biraz modifiye ederek 1-4-All şeklinde kullandık. 5 dakika bireysel çalışılarak Ecocycle Planning haritaları güncellendi. Akabinde 15 dakikalık zaman diliminde- küçük gruplarla- her bir grubun kendi içinde ortak bulgularını paylaşıp takım alanlarını revize ettiği bir seans yaptık. Son 5 dakikalık sürede ise, takımlardan bulgularını ve göze çarpan noktaları topluluğa aktarmalarını rica ettik. 4 takımla çalıştığımız için sondaki 5 dakikayı topluluğun bilgi paylaşması için kullandık. Ancak, sizin yapacağınız atölyede daha fazla katılımcı olması halinde bu süreyi takım başına 1-1,5 dakika olacak şekilde ayarlamanız ya da bilgi paylaşımı bölümünü de 1-4-All şeklinde gerçekleştirmeniz iyi olabilir.
Üçüncü aşamanın ardından tüm grupların, ortaya çıkan farklı görüşlere ilişkin kalıpları gözlemleyerek fikirlerini paylaşabilmeleri için, Gallery Walk tekniğini kullandık ve her bir kişinin Mural’ı gezmesi için 5 dakika zaman tanıdık. Böylece, bireysel geribildirimleri paylaşmalarını sağlamış olduk. Kapanıştan önceki son yirmi dakikalık bölümde takımlardan alttaki cümleleri tamamlamaları için çalışmalarını rica ettik:
- Dikkatinizi çeken önemli bir kalıp…
- Birçok şeyi aşağı ya da yukarı yönlü değişime uğratacak herhangi bir kayma…
- Üç seviyede ortaya çıkan güçlü bir değişiklik…
- Değiştirme gücüne sahip olduğunuz bir şey…
Günün sonunda küçük bir retrospektif yaparak etkinliğimizi bitirdik.
Gördüğünüz gibi kulağa kompleks gibi geliyor olsa da uygulamada gayet basit bir teknik. Sizlerde kendi takımlarınızda ya da farklı gruplarla Panarchy’i kullanmaya ne dersiniz? Cevabınız evet ise, her konuda destek için bize ulaşabilirsiniz. Sizin deneyimlerinizi ve hikayenizi duymayı çok isteriz. Başka bir yazıda görüşmek üzere, sağlıcakla kalın ☺
Yorumlar